طرح مسئله: در اندیشه اسلامی تاکید خاصی بر لزوم صیانت و حفظ محیط زیست و عناصر آن شده است . آیات قرآن کریم و روایات اهل البیت بیان روشنی بر این ضرورت می باشد. اگر بر این پیش فرض پایدار باشیم که اجتهاد در همه زمان ها می تواند در جهت وصول به نگرش فقه پویا رهنمون باشد باید بپذیریم در مسائل نوظهوری همچون محیط زیست نیز می تواند در جهت شناسایی و تبیین و همچنین حل مسائل و مشکلات زیست محیطی به کار گرفته شود. یکی از مواردی که در فقه اسلامی در لسان فقها می توان جستجو کرد حوزه مباحث فقه مسئولیت است که دقیقا همین مبنا در مورد مسئولیت اشخاص نسبت به مسائل زیست محیطی می تواند مطرح باشد. این که وظیفه انسان در مورد محیط زیست و فضای پیرامونی آن به لحاظ شرعی چیست و چه آثاری بر این مسئولیت به لحاظ فقهی وجود دارد محور تحقیق در این نوشتار می باشد.
روش¬پژوهش: شیوه پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و با مراجعه به منابع کتابخانه¬ای سامان یافته است. نگارنده با جستجو در آرای فقهی فقهای اسلام، مواردی را که می¬توانند به نحوی به موضوع بحث مرتبط باشند جمع¬آوری و تدوین نموده است.
یافته¬ها: یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد حوزه مباحث فقه مسئولیت یک منظومه بسیار وسیع می باشد که شامل همه مباحث و مسائل فقهی نوظهور نیز می باشد. طبیعی است انسان مسلمان در برابر محیط زیست به لحاظ شرعی و قانونی مسئول است و اقدامات مخرب او در برابر آن در حوزه مسئولیت شرعی دنیوی و اخروی تفسیر می گردد.
نتیجه¬گیری: برآیند پژوهش نشان می¬دهد آرای فقهای امامی حاکی از توجه ویژه به لزوم تحفظ بر محیط زیست و فضای پیرامونی انسان می باشد. این وظیفه حفظ و صیانت در چارچوب اندیشه نظری فقه مسئولیت محیط زیست متجلی است. شئون این مسئولیت نیز مطلق است و شامل ساحت دنیا و آخرت انسان نیز می شود.
