شناسایی پهنه‌های مستعد دفن زباله با استفاده از تحلیل‌های مکانی و مدل ANP (مطالعه‌ی موردی: شهرستان نیشابور)

• تاریخ ثبت: 03 دی 1397
• نویسندگان: احمد اسدی, افسانه نقد بیشی, ابراهیم اکبری
• کلمات کلیدی: پهنه‌های مستعد؛ دفن زباله؛ تحلیل‌های مکانی؛ مدل ANP؛ نیشابور

توسعه شهرها و گسترش شهرنشینی به همراه رشد سریع جمعیت باعث بروز مسائلی ماننـد مشـکل در تأمین آب شرب، بهداشت، جمع‌آوری و دفع فاضلاب و مدیریت پسماندهای جامد شده است. دفن بهداشتی یکی از روش‌های رایج و کنترل‌شده دفع پسماندهای شهری و صنعتی و خطرناک محسوب می‌شود. مدیریت عملیات یک محل دفن بهداشتی شامل مکان‌یابی مناسب محل دفن، آماده‌سازی محل دفن و عملیات اجرایی و مهندسی در محل دفن است. با توجه به اینکه مکان‌یابی مناطق مناسب دفن پسماندهای شهری کاری وقت‌گیر و نیازمند مدیریت صحیح است تعداد بالای معیارهای تأثیرگذار در انتخاب محل دفن نیز، انتخاب مکان مناسب را بسیار پیچیده و دچار مشکل می‌کند. در انتخاب منطقه مناسب توسط کارشناس و به روش‌های سنتی بسیاری از عوامل حذف یا نادیده گرفته می‌شدند که استفاده از نرم‌افزاری مانند GIS و روشی همچون ANP ما را در حل بسیاری از این مشکلات راهنمایی می‌کند. تحقیق حاضر در رابطه با تعیین بهترین مکان دفن زباله در شهرستان نیشابور انجام‌شده است. در این بررسی فاکتورها و عوامل مؤثر در مکان‌یابی محل دفن بر اساس معیارهای سازمان محیط‌زیست ایران تعیین گردیده است که شامل 4 معیار اصلی و 12 زیر معیار (چاه‌ها، قنات‌ها و چشمه‌ها، رودخانه‌ها، راه‌ها، مسیر راه‌آهن، گسل، موقعیت شهر و روستاها، نوع کاربری اراضی، خاکشناسی منطقه و زمین‌شناسی منطقه) است. در بین 12 زیر معیار استفاده‌شده فاصله از رودخانه با وزن نهایی 0.089 بیشترین تأثیرگذاری و دارای اولویت اول و فاصله از راه‌آهن با وزن نهایی 0.027 کمترین تأثیرگذاری در انتخاب محل‌های مناسب برای دفن زباله در شهرستان نیشابور و اولویت دوازدهم را دارا هستند. روش بررسی ANP و توسط نرم‌افزار Arcmap است و لایه‌های اطلاعاتی بر اساس تأثیری که این معیارها بر روی محل دفن دارند تولیدشده است. نتایج نهایی نشان‌دهنده‌ی مکان‌های دفن زباله، در 5 کلاس کیفی (کاملا مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب، کاملا نامناسب) طبقه‌بندی‌شده که کلاس مناسب با درصد 38.59 و مساحت 3735.906 کیلومترمربع بیشترین سطح شهرستان را پوشانده است